Bilindiği gibi SWOT analizi işletmelerin içerisinde bulundukları çevre koşullarını inceleyerek karşılaşabilecekleri fırsat ve tehditlerle, sahip oldukları güçlü ve zayıf yönleri belirlemek için kullanılan bir araçtır. Aslında işletmenin içerisinde bulunduğu durumu ve bu duruma göre alınması gereken aksiyon planlarını belirleyebilmek açısından oldukça faydalı ve özet bir yöntem olmasına karşın uygulamada yapılan yanlışlar neticesinde ne yazık ki tam olarak fayda sağlanamamaktadır. Doğru bir yöntemle yapılmayan SWOT analizi neticesinde elde edilen bulgular ya hiç kullanılamamaktadır ya da kullanıldığı takdirde işletmeyi hedeflenenin dışında bir noktaya yönlendirmektedir. Bu yazımızda “SWOT Analizi Nedir? Ne Değildir?” konusuna ağırlık vereceğiz.
SWOT Analizi Ne Değildir?
Öncelikle kişisel görüşüm itibarıyla şunu ifade etmek isterim ki SWOT analizi başlı başına bir analiz değildir. Gerçek anlamda bir SWOT analizi, dört bölgeye ayrılmış bir alan içerisine, kafa yorarak ancak ezbere yazabileceğiniz, güçlü ve zayıf yönleriniz ile fırsat ve tehditlerinizden ibaret bir tablodan çok ötedir.
SWOT Analizi Nedir?
SWOT analizi, birbirinden farklı birçok analizin sonucunu içeren bir durum belirleme matrisidir. Doğru bir SWOT analizi çıktısı elde edebilmek için PEST analizi, rekabet analizi, değer zinciri analizi, finansal analiz ve portföy analizi gibi birçok analizin sonuçlarını bir araya getirmek gerekir.
SWOT Analizi Nasıl Yapılır?
İşletmenize etki eden dış çevreden gelebilecek fırsat ve tehditleri belirleyebilmek için politik, ekonomik, sosyolojik ve teknolojik değişimlerin öngörülebildiği PEST analizinin yanında, yakın çevreden gelebilecek fırsat ve tehditleri belirleyebilmek için ise rakip analizi ve pazar analizlerinin yapılması gerekmektedir. İşletmenin güçlü yönlerini belirleyebilmek için ise işletmenin faaliyet analizinin, finansal analizinin ve hatta portföy analizinin yapılması gerekmektedir.
Pek çok SWOT analizi raporunda güçlü yönler ile fırsatların, zayıf yönler ile tehditlerin birbirine karıştırıldığını görmek mümkündür. Basit bir anlatımla aslında fırsat ve tehditler işletmelerin müdahale edemediği çevre koşullarından, güçlü ve zayıf yönler ise işletme iç çevresi olarak ifade edilen işletmenin varlık ve yeteneklerinden gelmektedir.
Bunun dışında karşılaşılan bir diğer problem ise SWOT analizi raporlarında işletmelerin çok fazla güçlü yönlerinin, buna nazaran çok az zayıf yönlerinin olduğunun gözlenmesidir. Bunun en büyük sebebi ise analizin kıyaslama ile değil aynaya bakar gibi subjektif değerlendirmelerle yapılmasıdır. İnsan psikolojisi iyi olanı kendine kötü olanı başkalarına atfetme eğilimindedir. Bunun sonucu olarak standart kriterlerle kıyaslamalı bir şekilde yapılmayan faaliyet analizleri işletmelerin zayıf yönlerini yeterince farkedememelerine neden olmaktadır. Güçlü veya zayıf kavramları anlam itibarıyla kıyaslama isteyen kavramlardır. Dolayısıyla kıyaslama yapmak gerekir. Bunun için bir esas rakip belirlemek ve faaliyet analizini bu esas rakiple kıyaslamalı olarak gerçekleştirmek gerekir. Dolayısıyla rakibimize veya rakiplerine göre hangi konularda güçlü veya zayıf olduklarını bilmek işletmelerin daha doğru, başka bir ifadeyle gerçeğe daha yakın, stratejik alternatifler belirleyebilmesine olanak tanıyacaktır.
SWOT Analizi İle Rakiplerin Hamlelerini Tahmin Etmek Mümkün mü?
Doğru bir sistematikle yapılan bir analiz neticesinde rakiplerin gelecekte uygulayabileceği hamleleri tahmin etmek de mümkün olabilir. İşletmelerin rakiplerini en az kendilerini tanıyabildikleri kadar iyi tanımaları gerekmektedir. Pazar çevresinden faaliyetler ile ilgili rakip bilgilerinin toplanması ve bunların işletme faaliyetleri ile kıyaslanması güçlü ve zayıf yönlerin daha net belirlenebilmesinin yanı sıra rakibin güçlü ve zayıf yönlerinin de belirlenebilmesine olanak tanıyacaktır. Genel çevre ve yakın çevre koşullarının işletmeye etkileri, işletmeden işletmeye farklılık gösterebilir. Ancak koşullar değişmeyecektir. Bu durumda işletmenizin yanında rakiplerinizin de SWOT analizi çıktılarını elde etmek ve işletmenizin de içerisinde bulunduğu fırsat ve tehdit ortamında sahip oldukları güçlü ve zayıf yönlerle neler yapabileceklerini kestirebilmek mümkün olacaktır.
STRATEJİ360’ta SWOT Analizi
STRATEJİ360, “SWOT Analizi Nedir? Ne Değildir?” sorusuna cevaben hazırlanmış olup, işletmelerin stratejik planlarını hazırlarken ihtiyaç duyabileceği temel analizleri zaman ve mekan bağımsız bir şekilde kolaylıkla hazırlayabilecekleri bir analiz platformudur. Temel analizler stratejik planlama, karar verme gibi işletmelerin hayati süreçlerinde sahip olduğu önemin yanı sıra, özellikle günümüzde pek çok destek ve teşvik programı başvurularının da olmazsa olmazıdır.
Temel analizleri gerçekleştirilirken karşılaşılan en büyük problem ise cevaplanacak soruların veya kıyaslama yapılacak olan unsurların neler olabileceğini belirleyen kriterlerin yoksunluğudur. STRATEJİ360’ın işletmelere sunduğu en önemli avantaj, temel analizlerin yanı sıra, bu analizleri gerçekleştirirken cevaplanması gereken soruları bilimsel yöntemler ile analistlerin hizmetine sunmasıdır. Daha önce de ifade ettiğimiz gibi bir SWOT analizini gerçekleştirmek için ihtiyaç duyulan PEST analizi, Rekabet analizi ve değer zinciri analizi gibi analizlerin basit bir şekilde hazırlanmasını sağlayarak, bunların çıktılarını SWOT analizi matrisine dönüştürmektedir. Bunun yanında finansal rasyo analizi ve portföy analizi gibi işletmenin finansal durumunun veya ürün portföyünün rekabetçi pozisyonlarının sonuçlarını da SWOT analizi matrisi içerisinde bulabilmek mümkündür.
